Logische teamsamenstelling: De basis voor zelforganiserende teams**

Pijler 3: Logische teamsamenstelling

Afkomstig uit het boek “Professionals aan het stuur”

Zelforganisatie begint bij sterke, samenhangende teams die logisch zijn samengesteld. Een goed team is meer dan een groep professionals bij elkaar; het is een samenstelling van mensen die elkaar aanvullen en versterken. Toch gaat het in de praktijk vaak mis. Teams blijken te groot, rollen zijn onduidelijk of er ontbreekt essentiële expertise. Hoe zorg je voor een logische teamsamenstelling die eigenaarschap en samenwerking bevordert?

Wat is een logische teamsamenstelling?

Een logische teamsamenstelling betekent dat een team niet alleen bestaat uit de juiste mensen, maar ook uit de juiste combinatie van competenties, verantwoordelijkheden en teamdynamiek. Het gaat om balans en complementariteit, zodat het team als geheel sterker is dan de som der delen.
Daarnaast kijk je naar de ideale grootte van het team.

Kenmerken van een logische teamsamenstelling:

• Duidelijke rolverdeling: Iedereen weet wat van hem of haar verwacht wordt. Is dit bij jullie momenteel onduidelijk? Met onze teamtraining Team Roles wordt in één dag duidelijk wat de beste rol- en taakverdeling is voor jullie team.
• Balans in competenties: Verschillende talenten en vaardigheden vullen elkaar aan.
• Juiste teamgrootte: Niet te klein, maar zeker ook niet te groot.
• Gedeeld eigenaarschap: Verantwoordelijkheden zijn helder en gezamenlijk gedragen.
• Sterke onderlinge verbinding: Teamleden voelen zich betrokken bij elkaar en bij het gezamenlijke doel.

Zonder een logische teamsamenstelling ontstaan er conflicten, gaten in verantwoordelijkheden en verwarring over wie wat doet.

De 4 stappen naar een logische teamsamenstelling

1. Breng competenties en rollen in kaart

Een goede teamsamenstelling begint met inzicht in wie er al in het team zit en welke competenties zij meebrengen. Maak een overzicht van:

• Vaardigheden en expertise: Wat brengt iedereen mee aan kennis en ervaring?
• Persoonlijkheidskenmerken: Hoe vullen teamleden elkaar aan qua karakter en werkstijl?
• Verantwoordelijkheden: Wie is waarvoor verantwoordelijk?

Praktische tool: Gebruik een competentiematrix om te visualiseren waar sterke en zwakke punten in het team zitten. Zo zie je snel welke rollen ontbreken of oververtegenwoordigd zijn.

2. Streef naar complementariteit

Diversiteit in het team is belangrijk om verschillende perspectieven en ideeën te benutten. Dit betekent dat je niet alleen mensen moet zoeken die lijken op de huidige teamleden, maar juist mensen die iets toevoegen.

• Kijk voorbij technische vaardigheden: Focus ook op sociale en communicatieve competenties.
• Vul elkaar aan: Zoek mensen die anders denken en werken, maar die wel de gezamenlijke visie omarmen.
• Vermijd monocultuur: Te veel van hetzelfde belemmert innovatie en creativiteit.

Tip: Betrek teamleden bij het samenstellen van het team. Zij kunnen waardevolle inzichten bieden over wat er nog ontbreekt.

3. Beperk de teamgrootte

Een veelgemaakte fout is dat teams te groot worden, waardoor de slagkracht afneemt en besluitvorming stroperig verloopt. Houd rekening met:

• Optimale teamgrootte: Meestal tussen de 5 en 9 personen. Dit zorgt voor betrokkenheid en behapbare communicatie.
• Taakgericht indelen: Overweeg subteams als de taken te divers zijn.
• Flexibiliteit: Zorg dat er ruimte is om tijdelijk experts aan te haken bij specifieke vraagstukken.

Praktijkvoorbeeld: In een zorgorganisatie werd een zelfsturend team uitgebreid tot 15 personen, omdat meerdere afdelingen fuseerden. In plaats van meer slagkracht leidde dit tot eindeloze vergaderingen en onduidelijkheid over wie waarvoor verantwoordelijk was. Door de groep te splitsen in twee kleinere, taakgerichte teams, keerden duidelijkheid en daadkracht terug.

4. Creëer gedeeld eigenaarschap

Zelfsturing werkt alleen als iedereen zich verantwoordelijk voelt voor het geheel. Dit vraagt om een cultuur waarin men samen verantwoordelijk is voor het resultaat.

• Stel gezamenlijke doelen: Laat het team samen bepalen waar ze naartoe willen werken. Willen jullie dit gelijk goed aanpakken? Bekijk onze ééndaagse teamtraining Team Goals.
• Verdiep eigenaarschap: Bespreek regelmatig wie welke verantwoordelijkheid draagt.
• Stimuleer onderlinge samenwerking: Organiseer momenten waarop successen en uitdagingen gezamenlijk worden gedeeld.

Werkvorm: Een effectieve manier om gedeeld eigenaarschap te stimuleren is de ‘rotonde-sessie’:

• Zet teamleden in een kring en bespreek de doelen.
• Laat iedereen benoemen wat hij of zij persoonlijk kan bijdragen.
• Reflecteer samen op hoe dit bijdraagt aan het gezamenlijke resultaat.

3 valkuilen bij teamsamenstelling

Het creëren van een logische teamsamenstelling kent uitdagingen:

• Te veel focus op gelijkgestemdheid: Dit leidt tot eenheidsworst en gebrek aan innovatie.
• Onduidelijkheid over rollen: Als verantwoordelijkheden niet helder zijn, ontstaan er conflicten.
• Te grote teams: Besluitvorming duurt te lang en betrokkenheid neemt af.

Conclusie

Een logische teamsamenstelling vormt het fundament van zelforganiserende teams. Door goed na te denken over de samenstelling, rollen en verantwoordelijkheden, creëer je een omgeving waarin professionals zich eigenaar voelen van hun werk. Geef ruimte aan diversiteit, beperk de omvang en zorg voor gedeeld eigenaarschap.

Wil jij aan de slag met het versterken van teamsamenstellingen in jouw organisatie? Neem contact op en we kijken samen hoe we de optimale samenstelling kunnen realiseren!

Neem contact met ons op

Bouw ook een ijzersterk team

Je hebt nu pijler 3 van de 10 pijlers waarop je een ijzersterk team bouwt gelezen. Wil je alle pijlers wekelijks in je mailbox ontvangen met praktische tips? Meld je dan hier aan voor deze nieuwsbriefreeks.

Team Roles™

In één dag een duidelijke rol- en taakverdeling in je team