Wat is een zelfsturend team? Ontdek alle ins en outs

In de hedendaagse, snel veranderende zakelijke omgeving, waar flexibiliteit en wendbaarheid belangrijke factoren zijn voor succes, kunnen traditionele managementstructuren vaak een belemmering vormen. Daarom richten steeds meer organisaties zich op innovatieve manieren om de werkplek te structureren en werknemers te motiveren. Een van de opvallende concepten die de laatste jaren aan populariteit heeft gewonnen, is dat van het ‘zelfsturend team‘.

Maar wat is een zelfsturend team precies? Hoe werkt het en waarom zou een organisatie overwegen om dit model te implementeren? Als professional op het gebied van teamtrainingen krijgen we zo nu en dan deze vraag. En een logische vervolgvraag daarop: hoe creëer je zelf een zelfsturend team? In deze blog zullen we op deze vragen een antwoord geven!  We verkennen de kenmerken van zelfsturende teams, hun voordelen en bespreken de uitdagingen. Daarnaast geven we nog enkele nuttige inzichten voor organisaties die overwegen om dit pad te bewandelen.

Zelfsturende teams hebben het potentieel om de manier waarop we werken te veranderen. Ook vragen ze om een fundamentele verschuiving in denken en handelen van zowel managers als werknemers. Deze blog dient als een uitgebreide inleiding tot het concept. We geven waardevolle inzichten voor iedereen die geïnteresseerd is in de toekomst van werk. Laten we beginnen met de vraag: wat is een zelfsturend team?

Definitie: wat is een zelfsturend team?

Een zelfsturend team, ook wel autonoom team genoemd, is een groep professionals die samenwerken en verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen taken en resultaten. Dit type team bepaalt zelf hoe ze hun werk organiseren en hun tijd verdelen, zonder voortdurende supervisie of instructies van hoger management. Zij hebben de autoriteit om beslissingen te nemen over hun werk en de manier waarop dit wordt uitgevoerd. Dit omvat de planning, coördinatie en evaluatie van hun taken.

Oorsprong en ontwikkeling van zelfsturende teams

Het idee van zelfsturende teams heeft zijn wortels in de middenjaren van de twintigste eeuw, toen enkele vooruitstrevende organisaties begonnen met het decentraliseren van hun besluitvormingsprocessen. In plaats van te vertrouwen op een top-down hiërarchie, waarbij leidinggevenden de taken en procedures dicteren, begonnen deze organisaties met het geven van meer autonomie aan de teams die dichter bij het werk zelf stonden.

Deze trend ontstond uit de erkenning dat de traditionele hiërarchische structuren vaak inflexibel en traag waren om te reageren op de snelle veranderingen in de technologie en de markt. Bovendien zorgde de complexiteit van het moderne werk ervoor dat veel van de beslissingen die op de werkvloer moesten worden genomen, meer specialistische kennis vereisten dan de managers bezaten.

In de afgelopen jaren is er een toenemende verschuiving geweest naar zelfsturende teams. Dit werd aangedreven door veranderingen in de arbeidsethos en verwachtingen van de werknemers. Medewerkers van vandaag de dag verlangen naar meer autonomie, betrokkenheid bij beslissingen en zinvol werk. Zelfsturende teams zijn een manier om aan deze behoeften te voldoen.

Hoewel het concept van zelfsturende teams inmiddels algemeen geaccepteerd is, blijft de implementatie ervan een uitdaging. Het vereist een diepgaande verandering in de organisatiecultuur en -structuur. Zowel managers als werknemers moeten leren om op nieuwe manieren te werken en te denken. Ondanks deze uitdagingen is de trend naar zelfsturende teams onmiskenbaar. Er wordt verwacht dat deze in de toekomst alleen maar zal groeien.

Kenmerken van een zelfsturend team

Zelfsturende teams hebben verschillende kenmerken die ze onderscheiden van traditionele teamstructuren. Hieronder staan enkele van de meest voorkomende kenmerken:

• Autonomie: Het meest opvallende kenmerk van een zelfsturend team is de mate van autonomie die het team heeft. In plaats van te worden geleid door een manager of supervisor, heeft een zelfsturend team de vrijheid om zelf beslissingen te nemen over hoe zij hun werk het beste kunnen doen.
• Gedeelde verantwoordelijkheid: In zelfsturende teams wordt de verantwoordelijkheid voor het werk verdeeld onder alle teamleden. Dit betekent dat iedereen een rol heeft in het succes van het team. Ook draagt iedereen de verantwoordelijkheid voor het bereiken van de teamdoelstellingen.
• Flexibiliteit: Zelfsturende teams zijn over het algemeen flexibeler dan traditionele teams. Omdat de teamleden de vrijheid hebben om zelf beslissingen te nemen, kunnen ze sneller en effectiever reageren op veranderingen in de omgeving.
• Democratische besluitvorming: Beslissingen in een zelfsturend team worden vaak genomen door een democratisch proces, waarbij elk teamlid de mogelijkheid heeft om inbreng te leveren. Dit betekent dat de beslissingen van het team over het algemeen beter doordacht en evenwichtiger zijn.
• Open communicatie: Een ander belangrijk kenmerk van zelfsturende teams is open en eerlijke communicatie. Teamleden worden aangemoedigd om hun gedachten en ideeën te delen. Er is vaak een hoge mate van transparantie over het werk en de beslissingen van het team.
• Voortdurend leren en ontwikkelen: Zelfsturende teams leggen ook de nadruk op voortdurende groei en ontwikkeling. Dit betekent dat teamleden worden aangemoedigd om nieuwe vaardigheden te leren en hun kennis uit te breiden, zodat ze beter in staat zijn om bij te dragen aan het succes van het team.
• Betrokkenheid bij de resultaten: Tot slot zijn teamleden in een zelfsturend team doorgaans meer betrokken bij de resultaten van hun werk. Omdat zij een directe rol spelen in het nemen van beslissingen en het bepalen van de richting van hun werk, hebben zij een groter gevoel van eigenaarschap en betrokkenheid bij de resultaten.

7 voordelen van een zelfsturend team

Zelfsturende teams kunnen een reeks voordelen bieden, zowel voor het individu als voor de organisatie als geheel. Enkele voordelen zijn:

1. Verhoogde productiviteit

Een van de belangrijkste voordelen van zelfsturende teams is de verhoogde productiviteit. Omdat teamleden zelf beslissingen kunnen nemen en meer controle hebben over hun werk, kunnen ze vaak efficiënter en effectiever werken.

2. Verbeterde kwaliteit van het werk

Wanneer werknemers meer controle en verantwoordelijkheid hebben over hun werk, neemt de kwaliteit van hun output vaak toe. Ze hebben meer belang bij het resultaat en zullen waarschijnlijk meer moeite doen om kwaliteitswerk te leveren.

3. Grotere werknemerstevredenheid

Zelfsturende teams kunnen ook leiden tot een hogere werknemerstevredenheid. Het gevoel van autonomie, verantwoordelijkheid en eigenaarschap kan bijdragen aan een hogere mate van tevredenheid en betrokkenheid bij het werk.

4. Verbeterde innovatie

Met meer vrijheid om te experimenteren en risico’s te nemen, hebben zelfsturende teams vaak het potentieel om innovatiever te zijn. Daardoor kunnen ze nieuwe ideeën en benaderingen uitproberen zonder te wachten op goedkeuring van hogerop.

5. Snellere besluitvorming

Zonder de noodzaak om op goedkeuring te wachten, kunnen zelfsturende teams sneller beslissingen nemen. Dit kan de efficiëntie van het team verhogen en hen in staat stellen om sneller te reageren op veranderingen.

6. Verbeterde teamdynamiek

Wanneer een team gezamenlijk verantwoordelijk is voor zijn eigen prestaties, kan dit leiden tot een sterkere teamdynamiek. Teamleden kunnen nauwer samenwerken, elkaar beter leren kennen en sterke relaties opbouwen, wat kan leiden tot een verbeterde samenwerking en teamspirit.

7. Verhoogde flexibiliteit

Zelfsturende teams kunnen zich sneller aanpassen aan veranderingen. Of het nu gaat om veranderingen in de markt, technologie, of organisatie. Deze flexibiliteit is een aanzienlijk voordeel in de huidige snel evoluerende zakenwereld. Beslissingen worden op teamniveau worden genomen, waardoor zelfsturende teams sneller kunnen reageren. Hierdoor kunnen ze zich aanpassen aan nieuwe situaties of veranderende omstandigheden.

Werking van een zelfsturend team

Rollen en verantwoordelijkheden

In een zelfsturend team worden de rollen en verantwoordelijkheden niet van bovenaf opgelegd, maar worden ze onderling bepaald door de teamleden zelf. Dit zorgt ervoor dat iedereen in het team weet wat er van hen wordt verwacht en dat de rollen kunnen worden aangepast aan de vaardigheden en sterke punten van elk teamlid.

Besluitvormingsproces binnen een zelfsturend team

Het besluitvormingsproces binnen een zelfsturend team is democratisch. Alle teamleden hebben inspraak en de mogelijkheid om hun mening te geven over belangrijke beslissingen.

Interactie en communicatie binnen een zelfsturend team

Een belangrijk aspect van zelfsturende teams is effectieve communicatie. Open en eerlijke communicatie is cruciaal voor de samenwerking en het succes van het team.

Het creëren van een zelfsturend team

Cruciale stappen bij de opzet van een zelfsturend team

Het creëren van een zelfsturend team is geen gemakkelijke taak. Het vereist een goede planning en de bereidheid om traditionele managementpraktijken los te laten.

Rol van het management bij de vorming

Hoewel het management minder betrokken is bij de dagelijkse taken van een zelfsturend team, spelen ze nog steeds een cruciale rol in het ondersteunen en begeleiden van het team.

Veelvoorkomende uitdagingen en hoe deze te overwinnen

Bij het opzetten en onderhouden van een zelfsturend team kunnen er verschillende uitdagingen optreden. Het is belangrijk om deze uitdagingen te erkennen en te overwinnen om het succes van het team te garanderen.

Hulp nodig bij het opzetten van een zelfsturend team?

Zelfsturende teams kunnen aanzienlijke voordelen bieden voor zowel organisaties als hun werknemers. Ze kunnen leiden tot een verhoogde productiviteit, efficiëntie, werknemerstevredenheid en betrokkenheid. Hoewel de implementatie van dergelijke teams een paradigmaverschuiving vereist en aanzienlijke uitdagingen met zich mee kan brengen, zijn de voordelen die ze bieden het overwegen waard voor elk bedrijf dat streeft naar verbeterde prestaties en een stimulerende werkomgeving.

Willen jullie als team graag hulp bij het creëren van meer zelfsturing? Bekijk dan onze speciaal ontwikkelde teamtraining. Tijdens deze 1-daagse teamtraining krijgen jullie hulp van een van onze professionals, welke volledig is afgestemd op jullie behoeften.

Bekijk de teamtraining