“Ik heb de ontwikkeling in dit team in korte tijd heel erg zien versnellen”
“100%”, is het kort en krachtige antwoord van Bart Steur op de vraag of de pilots Teamfunctioneringsgesprekken van Het Teamlab hebben bijgedragen aan het verhogen van de kwaliteit van het onderwijs. Bart heeft als deelschoolleider vmbo bij Montessori Lyceum Oostpoort twee van deze teamtrajecten van dichtbij meegemaakt. “Ik zie dit nu al bij docenten waarvan ik vorig jaar vond dat ze als bbl-lesgevers een team moesten worden. Er ontstaan onderlinge samenwerkingen waarop leerlingen positief reageren. Docenten spreken elkaar regelmatig informeel over leerlingen en durven zich daarin ook kwetsbaar op te stellen. Ze voelen zich gesteund door het team waardoor ze nieuwe dingen durven uitproberen. En wat daar uitkomt delen ze ook weer met elkaar. Beweging is wel wat je op deze manier op gang krijgt.”
Het Teamlab, gespecialiseerd in teamontwikkeling, beoogt met een pilot Teamfunctioneringsgesprekken (TFG) de klassieke HR-cyclus te vervangen door een professionele dialoog in teams. Deze dialoog vormt volgens Het Teamlab niet alleen het vliegwiel voor teamontwikkeling en een verbetering van de professionele cultuur, het is ook een laagdrempelige introductie van de lerende organisatie. Voor deelschoolleider Bart, verantwoordelijk voor 34 onderwijsprofessionals verdeeld over 3 teams, was de reden om individuele functioneringsgesprekken te vervangen door TFG-pilots vooral een principekwestie.
“Dit schooljaar zitten we in traject negen en tien. Dat geeft wel aan dat we dit bij ons op school waardevol en belangrijk vinden.”
Bart: “Ik vond het best een gek uitgangspunt dat we op school heel veel tijd en energie aan het investeren waren om van groepen teams te maken, maar dat ik tegelijkertijd wel met iedereen een een-op-een functioneringsgesprek bleef voeren. In mijn beleving hoort daar dan ook bij dat je het gesprek aan gaat over hoe je functioneert als groep. Na aanwezig te zijn geweest bij een pitch van Het Teamlab over Teamfunctioneringsgesprekken wist ik het zeker: dit heb ik gewoon een keer te doen. Tweeëneenhalf jaar geleden zijn we gestart met twee teams. Dit schooljaar zitten we in traject negen en tien. Dat geeft wel aan dat we dit bij ons op school waardevol en belangrijk vinden.”
Het eerste team van Bart dat met een TFG-pilot startte, was een hecht team van ervaren docenten, maar het team moest weer even scherp gezet worden op het doel waar het ooit voor was opgericht. “Mijn doel was in dit traject het aanwezige teamgevoel te versterken doordat je met elkaar verantwoordelijk bent voor de feedback aan elkaar. Dat zorgt dat het team naar een hoger plan getrokken kan worden en dat je elkaar daar ook scherp op houdt omdat je daarover een gedeelde verantwoordelijkheid hebt. Vervolgens hebben we elkaar de vraag gesteld wat we te doen hadden om weer bij het teamdoel uit te komen en daar de koers op vastgezet.”
“Ik weet zeker dat als we dit traject niet hadden gedaan, er al mensen waren vertrokken. En nu juist niet.”
Bij het tweede team, de door Bart eerdergenoemde bbl-lesgevers die nog geen team waren, is de TFG-pilot ingestoken op met elkaar een team willen worden. “De groep bbl-docenten had ik bij elkaar gezet omdat ik vond dat bbl-leerlingen die vaak worden ervaren als lastig en ingewikkeld, ook recht hebben op goed onderwijs. Aan het begin van de pilot stond de bbl-leerling en waar die in mijn ogen recht op heeft dus centraal. Daarna kwam het elkaar beter leren kennen, elkaar feedback geven en het met elkaar hebben over wat we met elkaar te doen hebben om onze leerlingen goed onderwijs te bieden. Een jaar later is de groep nog steeds bij elkaar. Dat gaat ontzettend goed. Ik weet zeker dat als we dit traject niet hadden gedaan, er al mensen waren vertrokken. En nu juist niet. Dat is kippenvel. Ik heb de ontwikkeling in dit team in korte tijd heel erg zien versnellen.”
Van klassieke HR-cyclus naar de professionele dialoog in teams met Het Teamlab
Voor veel organisaties is het een uitdaging om hun professionals wendbaar en in beweging te houden, én de regie te laten pakken over hun eigen ontwikkeling. De pilot Teamfunctioneringsgesprekken, kortweg TFG, doet precies dat. Het faciliteert beweging door gebruik te maken van de verbinding die tijdens de pilot tussen teamleden ontstaat.
De pilot TFG helpt individuele professionals en teams elkaar beter te leren kennen door met elkaars functioneren en ontwikkeling mee te kijken.
Maar ja, als organisatie afstappen van de klassieke HR-cyclus doe je niet zomaar. Tegelijkertijd wordt het steeds duidelijker dat de jaarlijkse traditionele functioneringsgesprekken meer een verplicht nummer is geworden dan dat het professionals inspireert om in beweging te blijven en eigenaarschap te pakken. Het gesprek over functioneren en ontwikkeling in teams helpt individuele professionals en teams elkaar beter te leren kennen. De insteek is dat er steeds meer gezamenlijk eigenaarschap en gedeelde verantwoordelijkheid wordt gevoeld om elkaar zowel positieve als negatieve feedback te geven, elkaar te steunen, met elkaar mee te denken én nieuwe dingen uit te proberen.
Juist omdat binnen teams nauw met elkaar wordt samengewerkt is het team volgens Het Teamlab de meest logische plek om het te hebben over hoe teamleden in hun werk zitten en wat ze nodig hebben om verder te komen. Kortom teamfunctioneringsgesprekken te voeren en met elkaars ontwikkeling op vakmanschap, bijdrage aan het team, werk-privébalans en loopbaanontwikkeling mee te kijken en te reflecteren.
Een pilot Teamfunctioneringsgesprekken van Het Teamlab bestaat uit de volgende stappen
Als het team na stap 5 de teamfunctioneringsgesprekken wil voortzetten omdat de pilot in hun ogen een succes is, kan het team zelf uit de eigen gelederen een procesbegeleider kiezen die de voortzetting op zich wil nemen. Een procesbegeleider wordt vaak als waardevol ervaren voor de verdieping in het gesprek. Of de teamleider besluit gebruik te blijven maken van een expert van Het Teamlab.
Rond stap 4 begint het vliegwiel naar teamontwikkeling zijn werk te doen. De vraag in hoeverre het teamplan of teamdoel samenhangt met waar iedereen als teamlid staat en naartoe wil, komt vanuit de verbinding die is ontstaan in de pilot, op een natuurlijke manier bovendrijven. Of als er nog geen teamplan is, ontstaat het initiatief om ontwikkeldoelen te bundelen tot teamdoelen in lijn met de doelen van de organisatie. En vervolgens kan als team samen bekeken worden wat iedereen daarop te doen of te ontwikkelen heeft.
Voor organisaties die na een aantal succesvolle pilots wil overstappen op Teamfunctioneringsgesprekken voor alle teams, heeft Het Teamlab een train de trainer-programma ontwikkeld zodat medewerkers van de organisatie zelf met teams de 5 stappen van de pilot doorlopen, terwijl op de achtergrond de expertise van Het Teamlab altijd aanwezig is om zo nodig op terug te vallen.
“Die dag werd ik wakker met de gedachte van dit wordt echt de Champions League finale.”
Het TFG-programma en vooral de expertise van de mensen van Het Teamlab is dusdanig dat de trainers kunnen schakelen op wat er in een team nodig is, constateert Bart. “Het is niet in beton gegoten. Maar”, vervolgt de deelschoolleider, “als je een groep mensen bij elkaar hebt gezet die zich nog niet verbonden voelen met elkaar, zoals met de bbl-lesgevers, dan heb je als leider ook werk te doen. Zo was de energie waarmee we de eerste stap in de pilot begonnen er één van ‘leuk hoor om hier samen te zijn, maar waarom zit ik hier? Ik heb nog tien andere dingen te doen.’ Dat was pittig. Die dag werd ik wakker met de gedachte van dit wordt echt de Champions League finale. Als ik dit goed doe dan komen we verder, als ik dit niet goed doe heb ik echt wel een uitdaging bij de volgende ronde. Dat was mijn op-de-barricade-moment van ‘het gaat niet over of we willen knikkeren, het gaat hier over goed onderwijs aan kinderen!’ Nou dat hielp. Maar dat moment was wel spannend.”
Waar andere teamleiders meer op afstand blijven koos Bart er bewust voor om als formeel leidinggevende ook mee te doen in de pilot. “Dat is een lastige positie omdat ja, ik ben ook de deelschoolleider die zegt of het contract verlengd wordt of niet. Wat dit van mij vroeg, was niet alleen maar de aanvoerder zijn, maar me ook kwetsbaar opstellen van ‘dit zijn mijn zorgen en de dingen waar ik tegenaan loop, die ik ingewikkeld vind. En doordat ik en de anderen zich kwetsbaar en opener durfden op te stellen kwam er veel meer op tafel over waar mensen tegenaan liepen. In dit team ging het meer om het gesprek op gang brengen en te zorgen dat iedereen kon aanhaken en de goede dingen eruit kon halen, maar ook vooral daarin kon delen. Dat zorgde ervoor dat het gesprek over onderwijs, waar het me in eerste instantie natuurlijk ook om te doen was, nu veel beter van de grond komt met positieve resultaten. Maar daarvoor moesten we elkaar eerst letterlijk leren kennen. Daar heb ik de teamfunctioneringsgesprekken-pilot voor benut.”
Een concreet voorbeeld van de verhoging van de onderwijskwaliteit in het team van bbl-lesgevers is de spontane samenwerking tussen 2 docenten die ontstond. Bart: “Bij Nederlands werd het boek Oorlogswinter behandeld waarop de docent beeldenvorming met het idee kwam om in zijn les leerlingen een kijkdoos te laten maken van een zelfgekozen scene uit het boek. Toen hebben de docent Nederlands en de docent Beeldende Vorming een aantal weken met elkaar opgetrokken en samen de kijkdozen beoordeeld. Het mooie was dat de leerlingen teruggaven dat het boek daardoor meer voor hen was gaan leven. De samenwerking heeft dus heel mooi aan twee kanten gewerkt.
“Je kan dus in twee dagen en een tussentijdse temperatuurmeting gigantisch ver komen in het versterken van dat teamgevoel en in het leren met en van elkaar.”
“Omdat je elkaar beter kent en meer vertrouwt, is de drempel om samen iets te proberen gewoon verlaagd”, verklaart Bart de ontwikkeling die het team met bbl-lesgevers heeft doorgemaakt. “Dat levert hele mooie dingen op voor het onderwijs van deze kinderen én voor de docenten. Ik heb het werkplezier zien groeien. Dat dit zo snel kan gaan had ik niet verwacht. Je kan dus in twee dagen die je hebt met elkaar (stap 2 en stap 4 van TFG, red.) en een tussentijdse temperatuurmeting (stap 3 van TFG, red.) gigantisch ver komen in het versterken van dat teamgevoel en in het leren met en van elkaar. Dat had ik gehoopt, maar dit kan je niet van tevoren verzinnen. In het team dat tweeënhalf jaar geleden als eerste is gestart, teren we nog steeds op de uitkomsten van toen. Dat had ik ook niet per se verwacht. De resultaten blijven dus lang bestendig. Daar ben ik ook heel blij mee.”
Wanneer de deelschoolleider kijkt naar het grotere plaatje, denkt hij dat het voeren van teamfunctioneringsgesprekken een oplossing kan zijn voor veel leiderschapsvraagstukken. “Het gaat tegenwoordig over gespreid en gedeeld leiderschap. Daar draagt dit denk ik enorm aan bij. In het nieuwe leiderschap gaat het over verbinding, contact, gezien worden. Dat is best lastig als je in je eentje 34 verbindingen aan moet gaan op een manier die prettig is voor iedereen. Maar als dat in teamverband kan, dan bouw je die verbinding met elkaar. Dat past ook veel meer in de huidige tijd; je zorgt met elkaar voor de erkenning en het gezien worden.
“Als je worstelt met een team op de rit krijgen, dan moet je ook iets opruimen”, onderstreept Bart. “Ik denk dat dit instrument daar enorm goed voor is. Voorwaarde is wel dat je als teamleider geloof in dat teamgevoel moet hebben. Je hebt er als teamleider dus ook op te investeren. Het is niet alleen maar een praktische oplossing en dan komt het allemaal goed. Nee. Als je gelooft in dat teamgevoel en je worstelt met hoe je de boel zo kan organiseren dat je je mensen goed in beeld hebt, dan is dit zeker een goede manier. Daarbovenop versterkt het veel andere ontwikkelingen, zoals eigenaarschap, beweging, de lerende organisatie, innovatiedrang en teamontwikkeling.”
Het Montessori Lyceum Oostpoort, de onderwijsorganisatie waar Bart deelschoolleider is, gelooft inmiddels dusdanig in teamfunctioneringsgesprekken dat ze via het train-de-trainer principe zelf mensen gaan opleiden om dit te kunnen blijven doen. Bart: “Van de vier TFG- pilots die we volgend jaar gaan draaien, begeleidt de school er drie zelf. Eén wordt er nog begeleidt door trainers van Het TeamLab die eveneens de intervisie doen met onze trainers. De mensen van Het Teamlab doen de hele dag niets anders, dus zij blijven de experts.”
Bekijk de teamtraining Teamfunctioneringsgesprekken
Adrienne Kleinschmidt
06-19193481
Stuur een e-mail
Het Teamlab
Het Teamlab helpt teams beter te functioneren. Dit doen we met korte, intensieve interventies voor teams en hun leidinggevenden. We onderzoeken samen wat beter kan, we trainen of begeleiden het team en zorgen voor direct resultaat. Gegarandeerd!
Nieuwsbrief
Meld je nu aan voor onze nieuwsbrief en je krijgt regelmatig tips voor betere teamsamenwerking en nieuws over ons. We beloven je niet te spammen.
Contact
info@hetteamlab.nl
085-2377000
Johan Frisolaan 10
5263 BS Vught
Wij zorgen voor
ijzersterke teams
© Het Teamlab – Privacyverklaring – Algemene leveringsvoorwaarden
